هضت ملی مشروطیت از نوع جنبش‌های آزادیخواهی طبقة متوسط شهرنشین بود. مهم‌ترین عناصر تعقل اجتماعی و ایدئولوژی آن نهضت را دموکراسی سیاسی یا لیبرالیسم پارلمانی بنا نهاد. در این جنبش همچون اغلب حرکت‌های اجتماعی طبقات و گروه‌های مختلف مشارکت داشتند ولی روشنفکران اصلاح‌طلب و انقلابی هر دو، بازرگانان ترقیخواه و روحانیان روشن‌بین سه عنصر اصلی سازندة آن نهضت بودند. فریدون آدمیت در کتاب حاضر به مقولة دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت پرداخته است. این کتاب حاوی دو قسمت است: قسمت نخست فصلی از کتاب مفصلی در ایدئولوژی نهضت ملی مشروطیت ایران با عنوان‌های دموکراسی اجتماعی وفرقه‌های اجتماعیون، مسائل دموکراسی اجتماعی، حرکت دهقانی و سیاست مجلس اول، ترقی فکر دموکراسی اجتماعی و کارنامة فرقة دموکرات ایران؛ قسمت دوم کتاب نیز تحقیقی است در افکار محمدامین رسول‌زاده، متفکر حزب دموکرات ایران و نویسندة روزنامة ایران نو. عنوان فصل‌های آن عبارت‌اند از: مقدمة تاریخی، در دموکراسی، در سوسیالیسم، و در کمونیسم روسی.